Zwangerschapsbeëindiging

Hier vind je informatie over zwangerschapsbeëindiging vóór 24 weken, zoals die plaatsvindt op de afdeling Kraam en Zwangeren van het Wilhelmina Kinderziekenhuis (UMC Utrecht).

Afhankelijk van de zwangerschapsduur spreekt de ene ouder over een vruchtje, de ander over een kindje of foetus. Omdat wij in deze folder één term willen hanteren, gebruiken wij de term het kindje. Het is uiteraard heel persoonlijk welke benaming je er zelf aan geeft.

Het beëindigen van een zwangerschap is een ingrijpende gebeurtenis. Je hebt een moeilijke beslissing moeten nemen. Jij en je partner maken in korte tijd zeer uiteenlopende, heftige gevoelens door: blijdschap, hoop en verwondering over de zwangerschap, gevolgd door ongeloof, teleurstelling en intens verdriet over het verlies. Dit is een persoonlijke en intense ervaring, die voor iedereen anders is, ook al komen veel gevoelens en reacties vaak overeen.

Deze folder is bedoeld als aanvulling op de gesprekken die je voert met de arts, verpleegkundige, maatschappelijk werker, anderen en natuurlijk met elkaar. Ze is geen vervanging voor persoonlijke steun van mensen in je omgeving. Je kunt uiteraard altijd bij je arts of verpleegkundige terecht met je vragen en wensen.

Wat kun je verwachten rondom de opname?

Naast het contact met je gynaecoloog, arts foetale geneeskunde, klinisch geneticus en verpleegkundige, heb je meestal ook een gesprek gehad met de maatschappelijk werker. Hij of zij ondersteunt bij een zorgvuldig afgewogen beslissingsproces en kan je begeleiden tijdens of na dit proces. Heb je levensbeschouwelijke vragen, dan kan de verpleegkundige contact voor je leggen met de dienst geestelijke verzorging.

De gynaecoloog heeft met je de dag en datum van opname besproken. Je verblijft doorgaans één tot drie dagen in het ziekenhuis. Dit hangt af van hoe snel de bevalling verloopt. Je partner kan bij jou op de kamer verblijven.

Je krijgt een tablet mifepriston (merknaam Mifegyne) mee. Deze tablet zorgt ervoor dat je baarmoeder gevoeliger wordt voor de medicatie die je tijdens de opname krijgt. Je krijgt duidelijke instructies over hoe en wanneer je deze tablet moet innemen.

Het innemen van de tablet kan een moeilijk moment zijn. Vanaf dat moment is het proces van zwangerschapsbeëindiging begonnen. We raden je daarom aan dit samen met je partner of een andere dierbare te doen.

Bij klachten na het innemen van de Mifegyne-tablet kun je altijd contact opnemen met de polikliniek.
Telefoon 088 75 540 10 optie 1, of buiten kantoortijden met de verloskamers 088 75 589 10.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

In de korte tijd die je hebt voor de opname kun je thuis het een en ander regelen rondom je afwezigheid, de komende geboorte en het afscheid van je kindje.

Voorbereiding op de opname

Het beëindigen van een zwangerschap is een ingrijpende gebeurtenis. Waar kun je van tevoren over nadenken?

• Wil je verder onderzoek van je kindje (uitwendige schouwing, obductie, genetisch onderzoek)
• Wil je het kindje een naam geven
• Wil je het kindje zien/aanraken
• Wil je hand- en voetafdrukjes
• Zijn er, behalve je partner, nog anderen aanwezig bij de geboorte
• Wil je foto’s van het kindje maken
• Wil je het kindje begraven of cremeren
• Neem je een mandje, waterbak, een doek of iets anders persoonlijks mee
• Heb je zelf nog speciale wensen

Enkele van de voorgaande punten worden verder in de folder uitgebreider behandeld.

Wat kun je meenemen

• Gemakkelijk zittende kleding, zoals T-shirts, nachthemd, badjas, pantoffels
• Stevige (sport) bh’s
• Toiletartikelen, ook voor je partner
• Tijdschrift, boek, spelletje, handwerk of iets anders om je gedachten te verzetten/of te ontspannen
• Fototoestel
• Belangrijke telefoonnummers
• Een warmwaterzak of kersenpitzak
• Mandje/waterbak

Praktische informatie

• Op de dag van opname word je op het afgesproken tijdstip op de afdeling verwacht. Je gaat met de lift naar de 2e verdieping. Je volgt dan de bordjes UMC Geboortecentrum, Kraam- en Zwangerenafdeling. Je kunt je melden bij de centrale balie van het Geboortecentrum. In het weekend kun je je melden bij de balie op de afdeling.
• Jij en je partner krijgen de beschikking over een eenpersoonskamer met eigen douche en toilet.
• Je kunt gratis gebruik maken van internet, televisie en radio op je kamer.
• Je partner kan ook ontbijt, lunch en avondeten ontvangen.
• Er is een patiëntenkoelkast aanwezig op de gang.
• Je wordt begeleid door een arts of een medisch verloskundige en een gespecialiseerde verpleegkundige.
• Door wisselingen in diensten kun je met verschillende medewerkers te maken krijgen.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Je wordt ontvangen door de secretaresse en in het weekend door de verpleegkundige. Hij of zij begeleidt je naar je kamer. Daarna volgt een kennismakingsgesprek met de verpleegkundige en de arts of medisch verloskundige. Bij opname worden je hartslagfrequentie, bloeddruk en temperatuur gemeten. Er wordt een infuus ingebracht en bloed afgenomen.

De weeën worden op de afdeling opgewekt met Cytotec tabletten. Dit zijn vaginale tabletten die door de arts of medisch verloskundige worden ingebracht. De dosering en frequentie worden bepaald door de arts of medisch verloskundige.

Na het inbrengen van Cytotec moet je een half uur tot een uur in bed blijven liggen, zodat het medicijn goed kan inwerken. Daarna mag je weer zitten of rondlopen. Bij toiletgang kun je de tabletten verliezen, maar de werkzame stof is dan meestal al opgenomen.
De tijd tussen het toedienen van de medicatie en de daadwerkelijke geboorte verschilt per vrouw. Over het algemeen vindt de geboorte binnen 36 uur plaats.

Probeer je zoveel mogelijk te ontspannen en zoek een bezigheid die je afleiding geeft. De verpleegkundige is niet de hele tijd bij je op de kamer, maar als je klachten hebt, zoals pijn of misselijkheid, of als je een vraag hebt, kun je altijd bellen via het oproepsysteem.

De pijn lijkt soms op hevige menstruatiekrampen, maar kan ook sterker zijn. Dit kan confronterend zijn en heftige emoties oproepen. Een warme doek of kruik kan voor verlichting zorgen. Qua medicatie kunnen paracetamol en ibuprofen verlichting geven.

Helpt dit niet voldoende, dan kun je kiezen voor een ruggenprik (epidurale anesthesie) of een morfinepomp (PCA pomp).

Bij een ruggenprik komt de anesthesist bij je op de kamer om deze toe te dienen. Zie ook de folder: Pijnbestrijding tijdens de bevalling met medicijnen.

De geboorte

Een drukkend gevoel in het gebied van je bekken (ook in je blaas of darmen), bloedverlies of het breken van de vliezen kan een voorteken zijn dat het kindje geboren zal worden. Via het oproepsysteem bel je de verpleegkundige. Zij komt bij je op de kamer en schakelt indien nodig de arts of verloskundige in.

Als uit inwendig onderzoek blijkt dat er voldoende ontsluiting is, vragen wij je om mee te persen. Vaak lukt dit en wordt je kindje spontaan geboren. Soms moet er gewacht worden op meer persdrang. Meestal overlijdt het kindje tijdens de bevalling. Soms zijn er nog tekenen van leven na de geboorte, zoals hartactie en ademhalingsbewegingen. Het kindje kan echter niet blijven leven, omdat de longen vóór 24 weken onvoldoende ontwikkeld zijn.

Het kindje zal kort na de geboorte overlijden. Na de geboorte kun je, als je dat wilt, samen met je partner je kindje zien, vasthouden en naar behoefte even alleen zijn met je kindje. Misschien wil je foto’s maken; neem hiervoor de tijd en privacy die je nodig hebt.

Nageboorte

Nadat je kindje geboren is, moet de placenta nog volgen. Deze kan na een paar minuten komen, maar ook pas na langere tijd. Als blijkt dat de placenta niet spontaan geboren wordt of niet compleet is, wordt deze onder narcose op de operatiekamer verwijderd. Het is beter om na de geboorte van je kindje niet te eten en te drinken totdat de placenta is geboren, vanwege de mogelijke narcose. Deze kans is vergroot door de zwangerschapsduur. Het kan daardoor voorkomen dat je partner even alleen achterblijft met het kindje. 

Na de ingreep kom je weer terug op de kamer. Als uit de controles blijkt dat alles goed is en er verder geen complicaties zijn opgetreden, kun je na enkele uren naar huis. 

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Stuwing

De melkproductie begint normaal gesproken twee tot drie dagen na de geboorte, ook bij een zwangerschapsduur van ongeveer 16 weken. Het kan zijn dat je last krijgt van stuwing. Het is mogelijk om medicijnen (Dostinex) te krijgen om de melkproductie te onderdrukken. De voor- en nadelen van deze medicatie worden met je besproken. Je kunt er ook voor kiezen om een strakke sport-bh te dragen. Na enkele dagen zal het gevoel in de borsten weer normaal worden.

Contact/rituelen direct na het overlijden

Je kindje zien en aanraken

Voor de meeste ouders is het onwerkelijk dat hun kindje levenloos geboren wordt. Het is van tevoren moeilijk voor te stellen hoe je kindje eruit zal zien. Ook al roept het idee wellicht weerstand op, toch wordt in het algemeen geadviseerd het kindje te zien en eventueel vast te houden.

Als je er tegenop ziet om je kindje te zien, kan de verpleegkundige of arts/verloskundige je van tevoren een beeld geven door het met woorden te omschrijven. Het is belangrijk om het kindje te leren kennen en er afscheid van te nemen. Onze ervaring is dat ouders dit achteraf als waardevol ervaren. Je krijgt zo een reëel beeld van je kindje en meestal is de werkelijkheid minder ingrijpend dan je van te voren verwacht.

Zelfs bij zichtbare afwijkingen zien ouders vaak iets bijzonders aan hun kindje dat ze graag in hun herinnering willen bewaren. Het helpt ook om zelf te zien dat de voorspelde afwijkingen daadwerkelijk aanwezig zijn en dat de diagnose klopt. Bij sommige aandoeningen zijn er echter geen zichtbare afwijkingen.

Als het kindje al eerder in de baarmoeder overleden is, kan het een donkere, rode tot dieppaarse kleur hebben.

Wanneer je het kindje niet wilt zien, wordt dat uiteraard gerespecteerd.

Naam

Wanneer je je kindje een naam geeft, kun je met die naam over je kindje blijven spreken en voorkom je dat er achteraf gesproken wordt over ‘het’ of ‘kindje’. Je kunt de naam gebruiken die je voor je kindje had gekozen, maar misschien wil je die naam liever bewaren voor een volgend kindje. In dat geval kun je ook kiezen voor een symbolische naam. Voor eventuele andere kinderen in het gezin kan het geven van een naam ook belangrijk zijn.

Doeken, quiltje, mandje of waterbak

Als je afscheid hebt genomen, kun je zelf, samen of met hulp van de verpleegkundige je kindje in een door jou meegebracht doekje wikkelen en in een mandje, kistje of waterbak leggen. Je kunt het zo persoonlijk maken als je zelf wenst. Denk bijvoorbeeld aan een knuffel, een tekening, je eigen sjaal of een zelfgemaakt (beschilderd) kistje.

Je kunt ook gebruik maken van een quiltje dat op onze afdeling aanwezig is. Een quiltje is een handgemaakt kleedje, speciaal gemaakt voor ouders van overleden kinderen door vrijwilligers, als een gebaar van medeleven.

Herinneringen en foto’s

De verpleegkundige zal, indien je dat wenst en voor zover mogelijk, hand- en voetafdrukjes maken. Het ziekenhuis of jijzelf kunnen ook contact opnemen met Stichting Still. Deze stichting biedt kosteloos een fotoreportage aan. Zie de website: www.stichtingstill.nl

Uiteraard kun je zelf en/of de verpleegkundige ook foto’s van je kindje maken met jullie eigen toestel. Het hebben van foto’s van je kindje kan een kostbare herinnering zijn.

Als je ervoor kiest geen foto's te (laten) maken, zal iedereen dit besluit uiteraard respecteren. 

De rol van de partner

Partners voelen zich soms erg machteloos en onzeker. Naast hun eigen verdriet moeten zij ook zien hoe hun geliefde verdriet en pijn ervaart. Vaak voelen zij de druk om sterk te zijn. Het is echter belangrijk dat ook zij hun emoties uiten en delen. Ook voor de partner gaat het om het verlies van jullie kindje, rond wie hij verwachtingen, wensen en levensplannen had.

Afscheidsritueel

Indien je dat wenst, kun je vooraf met één van de geestelijke verzorgers van het ziekenhuis nadenken over de vormgeving van het afscheid. Soms kan een bepaald ritueel daarbij van betekenis zijn. Je kunt daar zelf vorm aan geven, maar je mag ook een beroep doen op de geestelijke verzorger om je te ondersteunen bij de invulling ervan. Zo’n afscheidsritueel is altijd persoonlijk en ‘op maat’.

Elementen die gebruikt kunnen worden, zijn bijvoorbeeld teksten (zoals een gedicht, een gebed, een betekenisvol verhaal of een brief), liederen, symbolen (zoals een kaars, een bloem of water), en rituele handelingen (zoals een zegen, handoplegging, besprenkeling met water of zalving met olie). Bij dit afscheidsritueel kunnen familie en vrienden aanwezig zijn en/of betrokken worden.

Verder onderzoek

Verder onderzoek is soms nodig om meer informatie te krijgen over de afwijkingen bij je kindje en om iets te kunnen zeggen over de kans op herhaling bij een volgende zwangerschap. Of je kindje na de geboorte verder onderzocht wordt, is een keuze die jij en je partner samen maken. Je bent hier niet toe verplicht.

Belangrijk bij het maken van deze keuze is of het voor jou (nieuwe) informatie kan opleveren. Je gynaecoloog of arts foetale geneeskunde zal dit ook met je bespreken.

Zie ook de folder: Obductie.

Uitwendige schouwing

Bij dit onderzoek bekijkt een patholoog het kindje zorgvuldig aan de buitenkant. Er wordt gekeken naar eventuele uiterlijke afwijkingen.

Obductie

Bij een obductie onderzoekt de patholoog het kindje aan de binnenkant om te beoordelen of er sprake is van inwendige afwijkingen.

Genetische afwijkingen

Voor dit onderzoek wordt een stukje weefsel van het kindje genomen. Dit weefsel wordt onderzocht op eventuele afwijkingen in de chromosomen.

Aangifte, begraven of cremeren

Bij een zwangerschapsduur van minder dan 24 weken legt de wet geen verplichting op tot aangifte of tot begrafenis of crematie, maar dit is wel mogelijk.

Je bent volledig vrij om te beslissen wat je wilt. Het is belangrijk dat je afscheid neemt op een manier die voor jou goed voelt. Je kunt ervoor kiezen je kindje gezamenlijk met andere kindjes via het ziekenhuis te laten cremeren, maar je kunt je kindje ook zelf laten cremeren of begraven. In dat geval neem je je kindje zelf mee naar huis, of laat je je kindje via het mortuarium van het UMC Utrecht ophalen nadat je met ontslag bent gegaan.

Crematie geregeld door het ziekenhuis

Crematie via het ziekenhuis is alleen mogelijk bij een zwangerschap van minder dan 24 weken. Wanneer je met ontslag gaat, wordt je kindje naar het mortuarium van het UMC gebracht. Daar wordt het tot de dag van crematie samen met lotgenootjes bewaard. De gezamenlijke crematie vindt soms pas na enkele weken plaats, in crematorium Cremaere in Almere. Bij de crematie kun je niet aanwezig zijn. Wel kun je gebeld worden zodra je kindje naar het crematorium wordt gebracht.

De as van je kindje wordt verstrooid over het Markermeer of in het bos rondom het crematorium. Als je wilt weten waar de as is uitgestrooid, kun je deze informatie opvragen bij crematorium Cremaere in Almere.

Er zijn geen kosten verbonden aan het laten cremeren via het ziekenhuis.

Je kindje zelf begraven of cremeren

Je kunt een begrafenisondernemer opdracht geven om een crematie of begrafenis te regelen. Je kunt ook zelf contact opnemen met een begraafplaats of crematorium; dit is vaak goedkoper. De kosten worden soms geheel of gedeeltelijk vergoed door de uitvaartverzekering van jou of je partner.

Daarnaast heb je de keuze om je kindje in de vrije natuur te begraven. Dit is wettelijk toegestaan, maar hiervoor is wel toestemming nodig van de eigenaar van de grond waar je je kindje wilt begraven.

Je kindje begraven of cremeren in het buitenland

Het is mogelijk om je kindje in het buitenland te begraven of te cremeren. Hiervoor heb je het formulier ‘medical statement’ nodig en moet je het vervoer zelf regelen. Je kunt dit uiteraard ook laten verzorgen door een begrafenisondernemer, eventueel behorend tot je eigen religie.

Aangifte bij de gemeente Burgerzaken Utrecht

Aangifte van je kindje bij een zwangerschap van minder dan 24 weken kan, indien je dit wenst, bij het gemeentehuis in Utrecht.

Weer naar huis

Voordat je het ziekenhuis verlaat, krijg je een afspraak mee voor een nacontrole bij de gynaecoloog of arts foetale geneeskunde. Je huisarts en verloskundige worden bij ontslag geïnformeerd over het verloop van je bevalling.

Sommige paren vinden het moeilijk om naar huis te gaan, omdat ze een vertrouwde omgeving achterlaten of omdat ze opzien tegen de confrontatie met mensen uit hun eigen omgeving.

Anderen willen juist zo snel mogelijk het ziekenhuis verlaten en zien uit naar hun eigen vertrouwde omgeving, waar ze zich aan hun verdriet kunnen overgeven. Naar huis gaan zonder kindje en niet meer zwanger zijn, doet pijn.

Leven met uitklapper, klik om te openen

Emotionele reacties

Rouwverwerking is het proces waarbij het verdriet om het verlies van je kindje en de zwangerschap draaglijker wordt. Vergeten zal je je kindje en de zwangerschap echter nooit. Rouwen is een persoonlijk proces, iedereen uit zijn verdriet op een eigen manier en iedere manier is normaal. Sommigen willen voortdurend over het verdriet praten, anderen willen dit juist niet en trekken zich terug. Weer anderen kunnen alleen maar huilen. Huilen is een goede manier om gevoelens te uiten die te sterk zijn om voor je te houden of onder woorden te brengen. Naast huilen zijn er ook veel andere reacties en gevoelens mogelijk, zoals verwarring, desoriëntatie, tegenstrijdige gevoelens, angst en vrees, boosheid, schuldgevoel, schaamte, depressie, het gevoel gek te worden, de waaromvraag, leegte, dromen en nachtmerries.

Naast emotionele reacties kun je soms ook lichamelijke klachten ervaren, zoals verlies van eetlust of juist een neiging tot (te) veel eten, verminderde energie, extreme vermoeidheid, wegvallend seksueel verlangen, lusteloosheid, moeite met in slaap vallen of doorslapen, zenuwachtigheid, hyperventilatie of hoofdpijn.

Het is belangrijk dat je goed voor je gezondheid en lichamelijk welzijn zorgt na een verlies, zodat je weerstand op peil blijft. Probeer daarnaast structuur in je dag aan te brengen en voldoende rust te nemen.

Het is ook goed om te weten dat mannen en vrouwen anders rouwen en hun emoties op verschillende manieren en momenten kunnen laten zien. Samen hierover praten kan ondersteunend zijn.

Belangstelling en steun van mensen uit je omgeving zijn belangrijk om om te kunnen gaan met verdrietige ervaringen. Familie en vrienden vinden het soms moeilijk om over het verlies van je kindje en de zwangerschap te praten. Het zelf benaderen van mensen die voor jou belangrijk zijn, kan hen helpen de drempel te overwinnen om contact met je te maken. Wees niet bang om je eigen behoeften duidelijk en eerlijk kenbaar te maken.

Verdriet delen maakt het meestal draaglijker om ermee om te gaan. Voor buitenstaanders is het vaak moeilijk de juiste dingen te doen of te zeggen, ook al proberen ze zich in jouw situatie in te leven. Ze zullen nooit precies voelen wat jij voelt. Daardoor kunnen ze zich soms wat onbeholpen gedragen en opmerkingen maken die je pijn doen.

Voor je verdriet en rouw geldt geen vaste tijd, dit is voor iedereen verschillend en kan zeker niet worden bepaald door je omgeving of het werk. Neem dus vooral je tijd. Het kan helpen om wat te lezen over rouw of er met anderen over te praten die hetzelfde hebben meegemaakt. 

Sommige signalen wijzen erop dat het rouwproces niet helemaal goed verloopt. Je blijft bijvoorbeeld in steeds dezelfde gedachtencirkels ronddraaien, trekt jezelf helemaal terug, voelt je depressief, bent niet in staat initiatief te nemen, en eet of slaapt slecht. Andere problemen in je leven kunnen zich met dit verdriet verbinden. Deze signalen zijn een goede reden om hulp te zoeken. Je kunt hiervoor altijd contact opnemen met een van de maatschappelijk werkers van onze afdeling of met je huisarts.

Kinderen

Als de zwangerschap is afgebroken, adviseren wij om eerlijk met de kinderen in het gezin te praten over het verlies van het kindje, in plaats van te doen alsof er niets is gebeurd. Oudere kinderen hebben een verklaring nodig en de mogelijkheid om daar later nog over te praten. Jongere kinderen zullen misschien niet precies begrijpen wat er is gebeurd, maar zij zijn wel zeer gevoelig voor stemmingen. Zij kunnen daardoor denken dat zij zelf de oorzaak zijn van jouw verdriet.

Bedenk daarbij dat kinderen gemakkelijk fantaseren en zich soms zorgen maken, iets waar volwassenen zich niet altijd goed in kunnen verplaatsen. Laat kinderen gerust zien dat je verdrietig bent en leg uit waarom dat zo is. Geef ze de zekerheid dat zij ook belangrijk voor je zijn en dat je er ook voor hen bent.

Ontzwangeren

Na ontslag uit het ziekenhuis is het voor een vrouw verstandig om zichzelf eerst wat rust te gunnen om lichamelijk te herstellen. Je kunt nog enige tijd (ongeveer twee tot drie weken) bloedverlies hebben. Dit bloedverlies moet geleidelijk aan minder worden. Gedurende deze periode adviseren wij je om niet in bad te gaan of te gaan zwemmen.

Is de bloeding abnormaal (langdurig zwaarder dan een flinke menstruatie), krijg je koorts, of ruikt je afscheiding onaangenaam? Neem dan contact op met de polikliniek verloskunde. Deze verschijnselen kunnen wijzen op een ontsteking of achtergebleven weefsel van de nageboorte.

Werken

Het tijdstip waarop je weer gaat werken, bepaal je in overleg met je werkgever en de Arbo-arts. Bij een bevalling vóór 24 weken zwangerschap heb je geen recht op zwangerschapsverlof. Hoeveel tijd iemand nodig heeft om weer volledig op het werk te kunnen functioneren, verschilt per persoon. Sommigen vinden het fijn om zo snel mogelijk terug te keren naar de gewone routine, terwijl anderen meer tijd nodig hebben.

Houd er rekening mee dat je lichaam moet ‘ontzwangeren’. Veel vrouwen ervaren in de eerste weken na terugkeer op het werk concentratiestoornissen en zijn sneller vermoeid. Dit geldt in zekere zin ook voor mannen: een korte periode van ziekteverlof kan het herstelproces van beide ouders ondersteunen.

Nagesprek

Een nagesprek met de gynaecoloog of arts foetale geneeskunde vindt meestal ongeveer zes weken na de opname in het ziekenhuis plaats. Tijdens dit gesprek worden ook eventuele uitslagen van aanvullende onderzoeken besproken. Er wordt teruggekomen op onderwerpen zoals de onderzoeksresultaten, het lichamelijke herstel en het op gang komen van de menstruatie.

Daarnaast is er ruimte om de verwerking van het verlies te bespreken. Er kan aandacht worden besteed aan vragen, gevoelens en angsten die nog spelen. Indien gewenst, kun je tijdens dit gesprek ook worden doorverwezen naar de maatschappelijk werker.

Een volgende zwangerschap

Al in de eerste dagen na de bevalling kun je jezelf afvragen: “Kunnen we nog kinderen krijgen?”, “Durven we een nieuwe zwangerschap aan?” of “Hebben we de volgende keer meer risico op een kindje met een afwijking?” Over het ‘goede’ of ‘juiste’ moment is geen algemeen advies te geven. Lichamelijk gezien is er meestal weinig bezwaar tegen een nieuwe zwangerschap op korte termijn.

Het belangrijkste uitgangspunt, naast de medische adviezen van je verloskundige, gynaecoloog of arts foetale geneeskunde, is dat jij het gevoel hebt dat je weer een nieuwe zwangerschap aankunt. Had je kindje een (erfelijke) aandoening, dan bespreek je met de gynaecoloog of klinisch geneticus de kans op herhaling. Deze informatie kun je meenemen in je overwegingen rondom een volgende zwangerschap.

Tot die tijd adviseren wij je om anticonceptie te gebruiken, want je kunt na de bevalling namelijk meteen weer zwanger worden.

Meer informatie

IMA Afscheidszorg - handige links

Steunpunt NOVA - zwangerschapsafbreking

Stille levens - diverse brochures (PDF's) 

Tot slot

Je keuze om je zwangerschap te beëindigen is een ingrijpende gebeurtenis en een beslissing uit liefde voor je ongeboren kind. Ouders blijken dit verlies na verloop van tijd vaak goed te kunnen verwerken, vooral wanneer zij de ruimte krijgen om hun gevoelens te uiten. Veel informatie hierover is te vinden op het internet, waar ook sites zijn waarop je contact kunt leggen met lotgenoten.

Het verlies van je kindje vergeet je nooit. Het is belangrijk erop te vertrouwen dat je dit verdriet uiteindelijk een plek kunt geven binnen je relatie, je gezin en je leven. Het belangrijkste is dat je steeds je eigen gevoel volgt en je eigen beslissingen neemt.

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen