Eczeem

Eczeem is een verzamelnaam voor verschillende huidziekten met eenzelfde soort huiduitslag. Eczeem is een chronische huidaandoening en ontstaat door een ontstekingsreactie van de huid. Kenmerkend voor eczeem is een droge, jeukende huid met roodheid en schilfering. Soms kan eczeem ook nattend zijn.

Symptomen uitklapper, klik om te openen

Het belangrijkste verschijnsel bij eczeem is jeuk.
Verder kan uw kind last hebben van:

• een rode, gezwollen en warme huid
• een branderig gevoel
• bultjes
• met vocht gevulde blaasjes
• droge jeukende huid
• Schilfering
• Soms kan eczeem ook nattend zijn

De eerste verschijnselen van constitutioneel eczeem kunnen al enkele weken na de geboorte optreden, meestal nog voor het einde van het eerste levensjaar. In principe kan de aandoening op iedere leeftijd voorkomen. Eczeem is een chronische aandoening, maar de klachten kunnen tijdelijk zijn. Perioden zonder (veel) klachten kunnen afgewisseld worden door perioden waarin het eczeem sterk opspeelt. Vaak blijven de klachten enkele jaren bestaan en verdwijnen dan weer, soms voor altijd.

Meer over eczeem

Er zijn verschillende soorten eczeem. De bekendste hiervan is constitutioneel eczeem. Andere namen voor eczeem zijn dauwworm, atopisch eczeem en dermatitis.

Eczeem is een chronische huidaandoening en ontstaat door een ontstekingsreactie van de huid, zonder dat er een bacteriële infectie aanwezig is. Een bacteriële infectie kan soms in een later stadium wel voorkomen. 

Atopiesyndroom

Eczeem is een onderdeel van het atopiesyndroom. Het atopiesyndroom staat voor een groep ziektes waarbij het afweersysteem een belangrijke rol speelt. Door een overdreven reactie van het lichaam ontstaat een ontstekingsreactie in het lichaam. Die kan zich uiten op verschillende plekken:

• op de huid als eczeem
• in de slijmvliezen van neus en ogen als hooikoorts
• in de luchtwegen als astma
• in de slijmvliezen van het maagdarmkanaal, de luchtwegen en/of de bloedvaten als voedingsallergie

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Er spelen verschillende factoren een rol bij het ontstaan van eczeem. De belangrijkste is aanleg of erfelijkheid. Naast erfelijke factoren zijn er andere beïnvloedende factoren: stoffen of omstandigheden die eczeem kunnen uitlokken of verergeren.

Beïnvloedende factoren

• Op de eerste plaats heeft de algehele conditie van uw kind invloed op het eczeem. Wanneer die conditie niet optimaal is, is uw kind vatbaarder voor infecties door bacteriën of virussen. Dat heeft een negatief effect op het eczeem.
• Water en zeep drogen de huid uit. Mensen met constitutioneel eczeem hebben in aanleg een droge huid. Doordat hun huid een andere vetsamenstelling heeft, verdampt er meer vocht uit de huid, zodat deze (nog) droger wordt. Hierdoor vermindert de beschermingsfunctie van de huid en kunnen irriterende stoffen en infecties de huid gemakkelijker van buitenaf binnendringen. Eczeem kan hierdoor uitgelokt worden of verergeren.
• Een droge omgevingslucht droogt de huid uit.
• Spanningen en stress - positief of negatief - door bijvoorbeeld situaties op school of bijzondere gebeurtenissen hebben invloed op het eczeem van uw kind.
• Rokerige ruimtes veroorzaken irritatie van de huid.
• Een actieve eczeemhuid is warm. Wanneer de omgevingstemperatuur ook warm is, kan de huid niet afkoelen. Dit verergert de jeuk.
• Transpiratievocht bevat zouten, deze zouten irriteren de beschadigde huid.
• Bepaalde materialen waarvan kleding gemaakt is, zoals wol, kunnen de huid irriteren. Sommige synthetische stoffen geven warmte wat niet weg kan, waardoor de huid gaat irriteren. Ook strakke kleding, schurende naden of merkjes in kleding irriteren de huid.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

De arts stelt de diagnose eczeem met informatie uit de medische voorgeschiedenis, lichamelijk onderzoek en eventueel aanvullend onderzoek.

Medische voorgeschiedenis

De arts vraagt onder meer hoe lang uw kind de klachten heeft, welke verschijnselen het heeft, of eczeem in uw familie voorkomt en welke factoren van invloed zijn op het eczeem van uw kind.

Lichamelijk onderzoek

Bij het lichamelijk onderzoek let de arts onder meer op:

•  de plekken waar het eczeem zit
• hoe uitgebreid de plekken zijn
• of de plekken vochtig (‘nattend’) zijn
• roodheid
• schilfering
• verdikking van de huid
• vergroving van de huidlijnen
• pigmentverlies of pigmenttoename
• wondjes, die er meestal op wijzen dat uw kind zich krabt
• hoe droog de huid is

Ook kijkt de arts naar het algehele welbevinden van uw kind. Zo nodig wordt uw kind gemeten en gewogen.

Aanvullend onderzoek

Het is niet altijd nodig om aanvullende onderzoeken te doen: meestal kunnen we met de medische voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek een diagnose stellen. Wanneer toch aanvullend onderzoek nodig is, gaat het vaak om:

• het wegnemen van een klein stukje huid met eczeem (huidbiopt)
• allergieonderzoek (zoals bloedprikken)
• huidkweek

Bacterie- en viruskweken

Als de arts een infectie vermoedt, maakt hij soms een kweek van de huid. Hiervoor wrijft hij met een wattenstokje over de aangedane huid en soms in de neus. Het laboratorium onderzoekt vervolgens om welke bacterie of welk virus het gaat. Het onderzoek is niet pijnlijk.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

De behandeling van eczeem bestaat uit diverse onderdelen:

• Goede verzorging van de huid is de eerste stap om het eczeem zo rustig mogelijk te houden. Beperk het contact met water en gebruik lauw water. Laat uw kind liever niet dagelijks en ook niet te lang douchen. Gebruik geen zeep (een neutrale doucheolie kan wel) en gebruik een milde shampoo.
• Voorkom dat uw kind een droge huid krijgt, of behandel de droge huid. Gebruik hiervoor een basiszalf. Deze zalf zorgt voor een beschermlaag van de huid: de huid blijft vet en droogt niet uit. De zalf is op doktersrecept verkrijgbaar.

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

• Bij een opvlamming van eczeem krijgt uw kind een medicinale zalf (een hormoonzalf, ontstekings/afweeronderdrukkende zalf of teerzalf). Deze zalven onderdrukken de verschijnselen van eczeem. Medicinale zalven geven vaak een goed resultaat en hebben weinig bijwerkingen. 

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

• Als zalven onvoldoende helpen, kan uw kind medicijnen krijgen in tabletvorm. Bijvoorbeeld antihistaminica, antibiotica of medicijnen die de afweer onderdrukken.

Afbouwschema's

Na de start van een intensieve behandeling kunt u vaak binnen twee weken een duidelijk verbetering zien. Maar voordat u de zalf gaat afbouwen bij uw kind, moet de huidaandoening echt sterk verbeterd zijn.

Bespreek het afbouwen van de zalf met de arts of verpleegkundige. Er zijn verschillende mogelijkheden. Bouw niet af als er geen verbetering is of als u merkt dat het eczeem bij uw kind weer terug komt terwijl u nog bezig bent met de behandeling.

Afbouwschema 1

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Afbouwschema 2

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Mijn patiënt doorverwijzen

De afdeling dermatologie doet nationaal en internationaal onderzoek op het gebied van (constitutioneel) eczeem bij kinderen en volwassenen. Naast goede zorg voor kinderen met eczeem begeleiden wij hen ook bij het verkrijgen van zelfmanagement. Hiervoor hebben wij een online training ontwikkeld. Ook worden kinderen met eczeem begeleid door onze gespecialiseerde eczeemverpleegkundigen.

(Leren) omgaan met jeuk

Jeuk is een van de belangrijkste verschijnselen van eczeem en ook het vervelendste. Om de jeuk tegen te gaan, gaan de meeste mensen wrijven en krabben. Dit helpt even, maar uiteindelijk wordt het eczeem juist erger door het krabben. De huid raakt beschadigd en hierdoor kunnen bacteriën en schimmels gemakkelijker de huid binnendringen. Zo ontstaan nieuwe irritaties, beschadigingen en infecties. En dit verergert weer het eczeem en de jeuk. Ook het herstel van de huid zorgt voor jeuk.

Bij Omgaan met jeuk kunt u meer lezen over jeuk en wat u en uw kind zelf kunnen doen. In de zomer is het belangrijk om extra voorzichtig te zijn. Bescherm uw kind tegen de zon en tegen teveel zweten. Als de huid van uw kind open of ontstoken is, kan het beter niet zwemmen. 

In het UMC Utrecht / Wilhelmina Kinderziekenhuis bieden wij voor het omgaan met jeuk bij eczeem:

• een online zelfmanagementtraining: Leef! met eczeem
• een krabbeheersingsprogramma
• ontspanningsoefeningen 

Relevante links

Kijk voor meer informatie over eczeem op:

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Dermatologie
• Verpleegafdeling Schildpad

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

Maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur.