VPI staat voor velopharyngeale insufficiëntie, ook wel open neusspraak genoemd. Dit betekent dat het zachte gehemelte (de huig) en de achterwand van de keel niet goed samenwerken bij het praten. Hierdoor ontsnapt er teveel lucht via de neus tijdens het spreken. Dit kan ervoor zorgen dat de spraak moeilijk verstaanbaar is en nasaal klinkt.
Kinderen met VPI kunnen deze kenmerken laten zien:
- Spraak klinkt nasaal (alsof ze verkouden zijn)
- Lucht ontsnapt via de neus bij bepaalde klanken (zoals ‘p’, ‘t’, ‘k’)
- Moeite met bepaalde klanken uitspreken
- Verminderde verstaanbaarheid
- Soms terugkerende oorontstekingen of gehoorproblemen
Hoe stellen we VPI vast? uitklapper, klik om te openen
Soorten onderzoeken
Logopedisch onderzoek
Hierbij wordt de nasale luchtstroom beoordeeld met verschillende onderzoeken (o.a. spiegelproef).
Nasoendoscopie
Dit is een onderzoek waarbij met behulp van een dun slangetje, met aan het uiteinde een cameraatje (doorsnede ongeveer 4 mm), wordt bekeken wat er gebeurt tijdens het spreken (het spraakmechanisme). Er wordt een slangetje in de neus ingebracht, waarna het spraakmechanisme kan worden bekeken. Op deze manier wordt nagegaan waardoor de open-neusspraak wordt veroorzaakt.
Nasometrie
Met behulp van microfoons wordt tijdens de spraak het luchtverlies via de neus gemeten. Dit wordt met behulp van de computer vastgelegd.
Pharyngogram
Een pharyngogram is een röntgenonderzoek dat wordt gebruikt om te kijken hoe de keel en het zachte gehemelte werken tijdens het spreken. Tijdens het onderzoek wordt er gevraagd om bepaalde klanken en woorden uit te spreken. Ondertussen maakt de radioloog röntgenbeelden van de bewegingen van het gehemelte en de keel.
Op basis van deze onderzoeken besluit de logopedist samen met de plastisch chirurg of de behandeling kan bestaan uit enkel logopedische begeleiding, of dat een aanvullende operatie nodig is.
Video over nasoendoscopie:
Hoe behandelen we VPI? uitklapper, klik om te openen
De behandeling van VPI hangt af van de oorzaak en ernst. De behandeling begint meestal met logopedie om klanken te verbeteren en luchtstroom te leren beheersen.
Als logopedie niet voldoende helpt, kan een spraakverbeterende operatie nodig zijn. Bij deze operatie wordt de natuurlijke doorgang van mondholte naar keelholte verkleind of de functie van de spier (de heffer van het gehemelte) verbeterd, zodat er minder luchtverlies is of de afsluiting door het zachte gehemelte eenvoudiger wordt.
Er zijn verschillende technieken, afhankelijk van de oorzaak van het spraakprobleem.
Behandelingen
Pharynxlap
Bij deze operatie wordt een stukje weefsel (pharynxlap) uit de keelwand omhoog verplaatst en vastgezet aan de achterrand het zachte gehemelte. Deze ingreep maakt de opening naar de neus definitief kleiner/nauwer en helpt zo bij het afsluiten van de neusholte tijdens het spreken.
Redo intravelaire veloplastiek
Bij deze operatie wordt de spier in het zachte gehemelte (de heffer) opnieuw opgezocht en in de meest optimale positie opnieuw gerepareerd/aan elkaar gehecht
Wang lappen (buccale lappen)
Bij deze techniek wordt een stukje weefsel uit de wang gebruikt om het gehemelte langer te maken. Het wangweefsel wordt tussen het harde en zachte gehemelte geplaatst, waardoor het zachte gehemelte en de huig meer naar achteren komt te liggen. Meestal worden beide wangen gebruikt, een enkele keer is één kant voldoende. Een langer gehemelte maakt het afsluiten in principe makkelijker. Vaak wordt deze operatie gecombineerd met een redo intravelaire veloplastiek. Door de combinatie van meer lengte en betere spierfunctie kan de afsluiting effectief worden verbeterd.
Furlow Z-plastiek
Dit is een techniek waarbij de spieren in het gehemelte beter worden geplaatst door een ‘Z-vormige’ snede. Dit zorgt voor een betere spierfunctie en helpt om het gehemelte goed te laten sluiten. Het voordeel van deze ingreep is dat het gehemelte tegelijkertijd ook een beetje wordt verlengd.
Hynes pharyngoplastiek
Hierbij worden twee stukjes weefsel uit de keelwand gebruikt om de achterwand van de keel op te hogen, en zo de opening naar de neus kleiner te maken. Deze ingreep maakt het makkelijker om afsluiting te bereiken zonder iets aan het zachte gehemelte zelf te doen.
Gemodificeerde Honig techniek
Deze techniek is gebaseerd op dezelfde uitgangspunten als wanglappen (met of zonder redo-intravelaire velopastiek). De verlenging wordt alleen niet bereikt door wanglappen, maar door opschuiven van weefsel van het harde gehemelte naar achteren. Dit in combinatie met een stukje weefsel (pharynxlap) van de achterwand van de keel dat wordt omgeklapt. Het resultaat is verlenging, een meer effectieve spierfunctie en een iets kleinere opening naar de neus door de steel van de pharynxlap.
Lipofilling van de pharynxachterwand
Bij deze techniek wordt een klein beetje vetweefsel van de buik of bovenbeen voorzichtig afgezogen (liposuctie), en vervolgens geïnjecteerd in de achterwand van de keel. Hierdoor wordt de doorgang tussen de mond en de neus subtiel kleiner. Dit kan helpen bij het verbeteren van het afsluiten van het gehemelte en daardoor de spraak verbeteren. Deze techniek is alleen geschikt als er weinig lucht lekt/de opening klein is.
Welke operatie het meest geschikt is, hangt af van de situatie van uw kind. De arts bespreekt samen met u welke optie het beste past. De operatie wordt gedaan door de plastisch chirurg.
Na de operatie uitklapper, klik om te openen
Na een spraakverbeterende operatie volgt meestal een periode van herstel en logopedie. Het is belangrijk om goed te volgen of de operatie het gewenste effect heeft gehad op de spraak.
Daarom wordt één jaar na de operatie de werking van het velum opnieuw beoordeeld door de plastisch chirurg en de logopedist. Ook wordt de nasoendoscopie herhaald door de KNO-arts.
Contact uitklapper, klik om te openen
Schisiscentrum
schisiskinderen@umcutrecht.nl.
Telefonisch bereikbaar op maandag, woensdag en donderdag van 9.00 - 12.00 uur.