Inzet van familie en vrienden bij een opname op de neonatologie

Uit onderzoek is gebleken dat ouders tijdens en na de opname zowel niet-professionele hulp zoeken (familie en/of vrienden), als professionele hulp (de verpleegkundigen, maatschappelijk werkers of artsen). Om de niet-professionele hulp al te betrekken tijdens de opname, is er de mogelijkheid op onze afdeling om familie en/of vrienden u te laten ondersteunen in de zorg voor uw kind. De familie en/of vrienden zullen we in het vervolg “Derden” noemen. Naast de eerder genoemde voordelen zijn er geen nadelen bekend van het ondersteunen door Derden in de zorg voor uw kind. Derden kunnen ondersteunen in de zorg voor uw kind samen met u als ouders of zij kunnen de zorg overnemen als u er niet kan zijn. Wel zijn er op de afdeling afspraken rondom deze ondersteuning door Derden gemaakt. 

De ervaring leert, en dat wordt ook door onderzoek onderbouwd, dat er een verschil is bij wie moeders en vaders hun ervaringen willen delen. Er zijn natuurlijk ook persoonlijke voorkeuren. Samen kiest u maximaal vier personen die u kunnen ondersteunen in de zorg voor uw kind tijdens de opname op momenten dat u er niet bent. 

Voor de Nederlandse wet kunnen alleen ouders of voogd rechtmatige toestemming verlenen over afspraken rondom het kind. Zelfs wanneer u het misschien graag zou willen, kan een Derde nooit u als ouder vervangen. U blijft altijd de officiële gesprekspartner, wat betekent dat gesprekken over beleid of voortgang (hoe gaan we verder) rondom uw kind nooit zonder u gedaan kunnen worden. Derden die u ondersteunen in de zorg voor uw kind zullen daarom ook geen antwoord krijgen op vragen over bijvoorbeeld wat er verder nog gedaan gaat worden bij uw kind of waarom een onderzoek gedaan wordt. Wel kan de huidige situatie van uw kind kort benoemd worden. Hierbij kan gedacht worden aan ‘heeft lekker geslapen’, ‘heeft niet gespuugd’, ‘heeft veel/weinig incidenten’. Ook wanneer wij als behandelteam niet met de Derden in gesprek gaan, kan het voorkomen dat Derden soms toch eerder informatie krijgen over de toestand van uw kind. Het kan namelijk voorkomen dat ze situaties meemaken waarbij het belangrijk is dat wij eerst handelen voordat wij u hiervan op de hoogte brengen. De benodigde informatie zullen wij natuurlijk wel altijd zo snel mogelijk met u als ouder delen. Wanneer u toestemming voor Derden geeft om u te ondersteunen in de zorg voor uw kind gaat u er als ouder mee akkoord dat een genoemde situatie voor kan komen. Als u belt voordat de Derden op de afdeling komen kunnen we dit zo veel mogelijk ondervangen.

Wanneer u Derden hebt uitgekozen om u te ondersteunen kunt u zelf aangeven wat u wilt dat de Derden mogen doen in de zorg rondom uw kind. Wel geldt dat u als ouders het eens moet zijn over wie en wat ze mogen doen. Per uitgekozen Derde kunt u aangeven welke zorg ze mogen doen als u niet aanwezig bent. 

• Aanraken van uw kind
• Mondverzorging toepassen
• Verschonen en draaien van uw kind
• De fles geven
• Op schoot nemen 
• Kangoeroe Methode (huid op huid contact) toepassen

Verpleegkundigen kunnen hierbij ook hun grenzen aangeven en eventueel adviezen geven. Natuurlijk kunt u dit in de loop van de opname aanpassen naar uw wensen van dat moment en aan de situatie van uw kind. Wanneer u iets wilt veranderen kunt u dit aangeven bij de verpleegkundige die voor uw kind zorgt. 

Bij het toepassen van de Kangoeroe Methode adviseren wij u om dit de eerste twee weken alleen zelf te doen. Dit omdat het de hechting tussen u en uw kind bevordert. Dit wil zeggen dat uw kind zich kan hechten aan u als ouder en zich zo veilig kan voelen bij u, maar dat u ook als ouder zich kan hechten aan uw kind. Daarnaast is huid op huid contact niet alleen goed voor de hechting, maar kan het ook een positief effect hebben op de borstvoeding, verminderde kans op infecties, de groei van uw kind en zelfs het opbouwen van een gezonde bacteriegroei in de darmen van uw kind. 

Het is de bedoeling dat u als ouder de Derden uitleg geeft over wat ze wel en niet mogen en hoe de zorg uitgevoerd kan worden. Ook kunnen de door u gekozen Derden meekijken bij de uitleg die u als ouders krijgt. Wanneer Derden ergens niet zeker van zijn, laten ze dan hulp vragen aan de verpleegkundige van uw kind. Daarnaast zijn Derden van harte welkom bij de Ouderbijeenkomsten die wekelijks worden georganiseerd. Voor Derden is de informatie die daar gegeven wordt over bijvoorbeeld troosten en het leren lezen van het gedrag van de pasgeborene ook heel bruikbaar. Op de afdeling vindt u meer informatie over de ouderbijeenkomsten. Voordat Derden gaan ondersteunen zullen we de afspraken in een gesprek met u als ouder en Derden doornemen en dit vastleggen. Dit gesprek zal met de verpleegkundige zijn die voor uw kind zorgt. 

Wanneer Derden zonder u bij uw kind aanwezig mogen zijn, moet u dit van te voren aangeven bij de verpleging. Derden geven bij elk bezoek aan de verpleegkundige door wie hij/zij zijn door middel van naam en geboortedatum. 
Voor verder bezoek blijven de bestaande regels van toepassing. 
Wij als behandelteam zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van uw kind. Daarom kan het voorkomen dat een bepaalde activiteit op dat moment niet kan. Wij gaan er van uit dat u deze beslissing respecteert. Mocht het voor u toch niet duidelijk zijn waarom een bepaalde keuze gemaakt wordt, dan kunt u dit natuurlijk altijd vragen. Wij gaan er van uit dat we allemaal het beste voor uw kind willen en dat we dit alleen kunnen bereiken door samen te werken. Het is dus van belang dat we met elkaar in gesprek blijven om zo de zorg op elkaar af te stemmen. 

Heeft u nog wensen of vragen die niet aan bod zijn gekomen? Stel ze gerust aan de verpleegkundige die voor uw kind zorgt! Wij hopen samen met u de periode tijdens, maar ook na de opname, zo prettig mogelijk te maken. 

Bronvermelding/literatuur

• Dullaert J, Boltje J, Wielenga J. Familiesteun door derden op de Intensive Care Neonatologie. 2014.
• Verpleegkundige bestuurders AMC. Activiteit 8: Mantelzorg in het AMC. Zorgzaam en Zorgvuldig. 2014; vierde editie:20-21.
• Wielenga JM, Unk KA, Leenaers, H. Ontwikkelingsgerichtezorg op de Neonatale Intensive Care Units in Nederland en Vlaanderen. Ned-Vlaams Wetensch Tijdschr Verplkd 2006;21:265-272
• Shields L, Pratt J, Davis L, Hunter J. Family-centred care for children in hospital. Journal of Clinical Nursing 2006;15:1317–1323.
• Latour JM, Hazelzet JA, Duivenvoorden HJ, et al. Perceptions of Parents, Nurses, and Physicians on Neonatal Intensive Care Practices. J Pediatr 2010;157:215-220.
• Cleveland LM. Parenting in the neonatal intensive care unit. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2008;37:666-691.
• Fonseca A, Nazaré B & Canavarro MC. The role of satisfaction with social support in perceived burden and stress of parents of six-month-old infants with a congenital anomaly: Actor and partner effects. Journal of child health care. 2014;18(2):178-91.
• May KM, Hu J. Caregiving and help seeking by of low birthweight infants and mothers of normal birthweight infants. Public Health Nursing. 2000 Jul-Aug;17(4):273-9.
• Discenza D. Grandparents have a special role in the NICU. Neonatal Network. 2013 May-Jun;32(3):213-4.
• Coppola G, Cassibba R, Bosco A & Papagna S. In search of social support in the NICU: features, benefits and antecedents of parents’ tendency to share with others the premature birth of their baby. Journal of maternal-fetal & neonatal medicine. 2013;26(17):1737-41.
• Documentatie van het Amsterdam UMC locatie AMC afdeling Neonatologie