Jongeren en WGBO: jouw rechten in de medische zorg
https://www.hetwkz.nl/nl/voorlichting/jongeren-en-wgbo/folder
Je komt in ons ziekenhuis voor een onderzoek: een ACTH-test. Bij dit onderzoek kijkt de dokter of je bijnieren goed werken.
Bijnieren maken hormonen aan, zoals stresshormoon en geslachtshormonen. Stresshormoon is altijd in je lichaam aanwezig. Je lichaam maakt extra stresshormoon aan bij ziekte of in situaties die duidelijk iets extra’s van je lichaam vragen. Bijvoorbeeld bij afzwemmen, schooltoetsen of een ongeluk. Geslachtshormonen zorgen voor de groei van schaamhaar en okselhaar. De aanmaak van deze geslachtshormonen neemt meestal duidelijk toe rond de puberteitsleeftijd, maar soms al eerder.
Er kunnen verschillende redenen zijn om een ACTH test te doen. Soms doen we de test om te zien of je lichaam het stresshormoon voldoende kan aanmaken. Soms kijken we vooral of je bijnier de geslachtshormonen in de juiste verhoudingen kan aanmaken en of dat past bij je leeftijd.
ACTH is een afkorting van: Adrenocorticotroop Hormoon. Dit is een hormoon dat door de hypofyse wordt aangemaakt. Het zorgt er voor dat de bijnieren stresshormoon en meer geslachtshormonen aanmaken.
Bij deze test geven we je Synachten (=synthetisch ACTH) om te kijken of je bijnieren daardoor meer hormonen gaan aanmaken. Dit kunnen we meten in je bloed.
Om een ACTH-test te doen is het nodig om meerdere malen bloed af te nemen. Daarom krijg je een infuus. Het plaatsen van het infuus is voor iedereen anders. We doen ons best om ervoor te zorgen dat je hier zo min mogelijk last van hebt.
Het onderzoek duurt ongeveer ongeveer 2 uur.
Je vader of moeder mag bij je blijven als je het infuus krijgt en tijdens de ACTH-test. Als je meer wilt weten over het infuus, ga dan naar het kopje Hoe doen we de ACTH test.
De ACTH-test wordt gedaan op de dagbehandeling van het WKZ, 1e verdieping receptie 19.
Wat doen hormonen?
Hormonen zijn stofjes in je lichaam, die aan de organen in je lichaam vertellen wat ze moeten doen. We noemen ze ook wel boodschappers. Het orgaan dat de boodschap uitzendt, is de hypofyse. Dat is een kliertje in je hoofd. Je kan het vergelijken met een orkest: de hypofyse is de dirigent. De organen die de boodschap ontvangen zijn dan de instrumenten van het orkest. Voorbeelden van deze organen zijn de schildklier, de bijnieren, de botten, de eierstokken of de balletjes. De hormonen zorgen er bijvoorbeeld voor dat je gaat groeien (je botten worden langer) of dat je in de puberteit komt (je eierstokken of balletjes beginnen te werken). Sommige organen sturen ook weer hormonen (boodschappers) door naar andere organen, zodat zij ook hun werk kunnen doen. In het bloed kunnen we meten welke hormonen en hoeveel hormonen je in je bloed hebt. Bij deze test gaat het om stresshormoon of om geslachtshormonen. Stresshormonen zorgen er voor dat bij stress je lichaam in actie kan komen. Je hart gaat daardoor bijvoorbeeld sneller kloppen. Geslachtshormonen uit de bijnier zorgen ervoor dat je haar krijgt onder je oksels en ook schaamhaar. In het bloed kunnen we meten hoeveel hormonen je in je bloed hebt.
De hypofyse
De hypofyse is een klein kliertje in je hoofd. De hypofyse speelt onder meer een belangrijke rol in het evenwicht tussen hormonen. De hypofyse maakt onder andere het hormoon ACTH aan.
Bijnieren
De bijnieren zijn kleine klieren die bovenop je nieren zitten. Zij maken stresshormonen en andere hormonen waaronder geslachtshormonen aan.
Voorbereiding uitklapper, klik om te openen
Wat moet je van tevoren weten?
- De medewerker van de opname maakt een afspraak met je ouders voor het onderzoek op de dagbehandeling.
- Voor het onderzoek mag je eten en drinken.
- Als je medicijnen gebruikt, wordt er van tevoren besproken of je die mag gebruiken op de dag van en voor de test. Dit geldt onder andere voor hydrocortison zalf en/of tabletten en inhalatie steroïden.
- Trek dunne kleren aan die fijn zitten.
Kom je van thuis, neem dan mee …
Je moet tijdens de test een poosje wachten. Bedenk van tevoren wat je mee wilt nemen, zodat je je niet verveelt. Bijvoorbeeld een leesboek of een mobiele telefoon.
Tijdens het onderzoek uitklapper, klik om te openen
Hoe doen we een ACTH-test?
- Je komt op de afdeling dagbehandeling in het WKZ.
- Een verpleegkundige doet de test. Zij zal steeds vertellen wat ze doet.
- Je vader en/of je moeder mogen bij je blijven.
- Je krijgt eerst een infuus*. Dit gebeurt in de behandelkamer.
- De verpleegkundige neemt dan een aantal buisjes bloed af uit het infuus.
- Je krijgt via het infuus het medicijn Synachten. Het kan een beetje koud aanvoelen.
- Na het geven van het medicijn neemt de verpleegkundige weer een aantal buisjes bloed af. Ze zal vertellen hoe vaak en hoe laat ze dit doet.
- Als je vragen hebt, kun je deze altijd aan de verpleegkundige stellen.
- Het onderzoek duurt ongeveer 2 uur
*Wat is een infuus?
Je krijgt een infuus. Hiervoor geven we je een prik in je hand of je arm. Daarna blijft er een dun, plastic buisje in je bloedvat zitten.
Aan dit buisje maken we een slangetje vast. We noemen dit een infuus. Via dat buisje komen er bijvoorbeeld medicijnen in je lichaam.
Ook kunnen we via het infuus bloed afnemen. Voor iedereen is dat anders. Om te zorgen dat je er minder van voelt, kunnen we je huid verdoven met EMLA® zalf, ook wel toverzalf. De zalf brengen we een uur vooraf aan op de juiste plek. Als het infuus goed zit krijg je meestal een spalkje: met verband maken we een stevig, langwerpig kussentje vast onder je hand of arm.
Wil je meer weten over een infuus?
- Kijk dan op www.hetwkz-kind.nl of vraag de folder over het infuus.
- Speel de Prik! app. Hiermee kun je precies zien wat we doen als jij een infuus krijgt.
Na het onderzoek uitklapper, klik om te openen
Na de ACTH-test
Als de test klaar is, halen we het infuus uit je arm. Daarna mag je naar huis. Je mag alles weer doen wat je anders ook doet.
De uitslag
De uitslag krijg je van de arts die de ACTH-test aanvraagt. Als je naar huis gaat, krijg je een telefonische afspraak mee. De dokter bespreekt dan met jou en je ouders wat de uitslag van de ACTH-test is en wat er verder gaat gebeuren.
Bijwerkingen
Voor alle medicijnen kun je allergisch zijn, in zeer zeldzame gevallen kan een allergische reactie op Synachten voorkomen. Je voelt je dan niet lekker worden.
Complicaties
Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan (“volgens het boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties.
Bij een ACTH-test is er een zeer kleine kans op complicaties. Deze test is veilig. Je wordt er niet ziek van. Je klachten worden er ook niet erger door.
Heb je nog vragen?
Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent.
Voor vragen over de test kun je een afspraak maken op het telefonisch spreekuur van de dokter die de test heeft aangevraagd.
Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg: https://www.hetwkz.nl/nl/medische-pedagogische-zorg.
Contact uitklapper, klik om te openen
Als u een afspraak wilt maken op de polikliniek endocrinologie, hebt u een verwijzing nodig van uw huisarts of specialist.
Polikliniek Endocrinologie
De afdeling is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur.