Sperma invriezen

Je komt in ons ziekenhuis voor een behandeling met chemotherapie en/of bestraling omdat bij jou sprake is van een (kwaadaardige) aandoening. De chemotherapie en/of de bestraling vernietigt de schadelijke cellen in je lichaam. Daarmee gaan ook heel veel andere cellen kapot. Ook je zaadcellen kunnen kapot gaan of beschadigd worden. Dan kun je onvruchtbaar worden. Dat betekent dat je later geen kinderen kunt krijgen.

Om dat te voorkomen kunnen we jouw sperma, en daarmee dus jouw zaadcellen invriezen. Later, wanneer je een kinderwens hebt, kunnen we dat gebruiken.

We begrijpen dat het nu misschien niet het moment is dat je daarover nadenkt. Je hebt net gehoord dat je ziek bent en welke behandeling daarbij hoort. Dat is allemaal al nieuw en spannend. Dan leef je in het hier en nu. Denken aan kinderen…ooit ….ligt dan niet voor de hand.

Toch vragen we dat van je. Het zou jammer zijn als je later spijt krijgt dat je dat niet gedaan hebt terwijl de mogelijkheden er nu zijn.

We stellen je deze vraag nu omdat we eigenlijk ook haast hebben. We moeten het sperma namelijk invriezen voordat we de behandeling starten. Je behandelend arts heeft dit met jou besproken.

Jouw sperma vriezen we alleen voor jou in. Het wordt nergens anders voor gebruikt. 

Als jij hebt besloten dat jij je sperma wilt laten invriezen, maakt de behandelend arts zo snel mogelijk een afspraak bij het fertiliteitslaboratorium. Fertiliteit betekent vruchtbaarheid. Op deze afdeling is het de gewoonste zaak van de wereld dat mannen hun sperma komen brengen (bijvoorbeeld om te onderzoeken of ze vruchtbaar zijn).

Het fertiliteitslaboratorium is op de polikliniek bij receptie 39 (afdeling C5) van het UMC-gebouw. 

Het WKZ ligt naast het UMC-gebouw. Het UMC-gebouw is het ziekenhuis voor volwassenen. Als je uit het WKZ komt, ga je van het ene naar het andere ziekenhuis door een tunnel. Dat kan lopend, rijdend in een bed of in een rolstoel.

De productie van sperma

Sperma bestaat uit een vloeistof en zaadcellen. De zaadcellen worden aangemaakt in de teelballen en rijpen in de bijballen. De vloeistof wordt geproduceerd door de prostaat. De zaadcellen gaan via de zaadleiders van je bijballen naar de prostaat. Daar wordt het vermengd met de vloeistof. Via de plasbuis kan het sperma je penis verlaten. Dit noemen we een zaadlozing of ejaculatie. Of gewoonweg ‘klaarkomen’. 

Bij een zaadlozing komt ongeveer 3 tot 5 ml sperma vrij. Dit is ongeveer zoveel als in een dop van een frisdrankfles past. Daarin zitten normaal gesproken tussen 100 en 200 miljoen zaadcellen. Per milliliter zijn dat er zo’n 20 tot 50 miljoen. Zaadcellen die niet naar buiten komen en dus in de bijbal blijven, worden na ongeveer een maand afgebroken. 

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

We begrijpen dat je moeilijke stappen moet zetten voordat jouw sperma ingevroren kan worden:

• je moet nadenken over later
• je moet naar een polikliniek van het UMC-gebouw waar alleen volwassenen komen
• je moet handelingen doen die je misschien nog niet eerder of niet vaak hebt gedaan. En in ieder geval niet ‘op commando’ en onder tijdsdruk.

In het doen van al deze stappen moet jij je op je gemak en veilig voelen. Geef daarom eerlijk aan:

• wat jouw grens is wat betreft privacy en intimiteit
• met wie je er het liefste over praat. Ook als dat niet je ouders zijn
• wie jij wilt dat jou begeleidt, bijvoorbeeld als je naar de polikliniek gaat. Tijdens het masturberen ben je uiteraard alleen.
• op welke momenten je juist liever alleen wilt zijn
• hoe jij benaderd wilt worden. Moet het serieus of helpt wat humor jou beter.

Als je er niet met je ouders over wilt praten, kies dan iemand die je vertrouwt. Dat kan een bekende zijn of juist een onbekende:

• een ander familielid
• een dokter of een verpleegkundige
• een sexuoloog, die is op de polikliniek aanwezig.
• een medisch maatschappelijk werker van het WKZ
• een pedagogisch medewerker

Heb je nog vragen?

• Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent.
• Voor vragen over het invriezen van sperma kun je bellen met het Fertiliteitslaboratorium: 088 75 575 58
• Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg:

1. Telefonisch: kantoordagen van 09.00 - 16.00 uur, 088 75 75424
2. Per mail: pedagogischspreekuur@umcutrecht.nl
3. Persoonlijk: kantoordagen van 13.30 -14.30 uur, 4e verdieping, richting sportdakterras, eerste deur links na de klapdeur

• Je ouders kunnen deze nummers ook bellen.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Vóór het invriezen van jouw sperma

We hebben dus sperma van jou nodig via een zaadlozing. De makkelijkste manier om een zaadlozing te krijgen is masturbatie. We noemen dit ook wel zelfbevrediging met de hand of ‘aftrekken’. Je moet daarvoor natuurlijk eerst een erectie (stijve penis) krijgen. Wij kunnen ons voorstellen dat het niet altijd makkelijk is om dat op commando voor elkaar te krijgen. Helaas kan het moeilijk op een andere manier.  

Na de zaadlozing moet je het sperma direct opvangen in een potje dat wij je geven. Zo kort mogelijk na het produceren moeten we jouw sperma invriezen. In ieder geval binnen een uur na de zaadlozing. Het sperma moet nog warm zijn.

Je kan kiezen waar je het sperma produceert:

• als je thuis bent en heel dichtbij het ziekenhuis woont, mag je het thuis doen
• op je kamer op de afdeling waar je opgenomen bent
• in een aparte kamer op de polikliniek

Om het wat gemakkelijker te maken, is er op de polikliniek een aparte kamer waar tijdschriften en DVD’s aanwezig zijn die jou kunnen helpen bij het masturberen. Uiteraard hoef je die niet te gebruiken. Je kan eventueel ook zelf iets meenemen waarvan je weet dat je opgewonden raakt. 

Als het echt niet lukt, kun je het later nog een paar keer proberen. 

Na de eerste keer bekijken we het sperma onder de microscoop en tellen we hoeveel zaadcellen er per milliliter in zitten. We kijken ook of de zaadcellen er normaal uitzien en of ze normaal bewegen.  

Dan zijn er twee mogelijkheden:

• het zaad is niet geschikt om in te vriezen, bijvoorbeeld omdat er geen normale zaadcellen aanwezig zijn. Dan is het niet zinvol om nog meer zaad op te vangen.
• het zaad is wel geschikt om in te vriezen. Dan vragen we je, als de start van jouw behandeling daarop kan wachten, om nog twee keer sperma op te vangen. Dit moet op verschillende dagen, bij voorkeur met 1 of meerdere dag(en) er tussen. Het is belangrijk om zoveel mogelijk zaad te verzamelen. Snel starten van jouw behandeling kan echter ook belangrijk zijn. Je behandelend arts zal dit met jou bespreken.

Voor het invriezen van het sperma sluiten we een bewaarovereenkomst af. Die bespreken we met jou en (één van) je ouders na de eerste spermaproductie. 

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Het invriezen en bewaren van jouw sperma

Het sperma verdunnen we eerst met een stof om het goed te houden. Daarna bewaren we het in een soort rietje. De rietjes met jouw sperma hebben één kleur en jouw gegevens staan erop. Daarna gaan de rietjes in een tank met vloeibare stikstof. Dit noemen we het invriezen.

Het fertiliteitslaboratorium slaat jouw ingevroren sperma op in de “spermabank”.  

Voor het bewaren van het sperma betaal je elk jaar een bepaald bedrag. Als er een medische reden is voor het bewaren van het sperma, zoals bij jou, dan vergoedt de verzekering dit meestal.

Als je op latere leeftijd een kinderwens hebt, kom je terug bij het fertiliteitslaboratorium. Dan kun je overleggen over de mogelijkheden die er zijn.

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur.