Jongeren en WGBO: jouw rechten in de medische zorg
De dokter heeft aan jou het medicijn Methotrexaat voorgeschreven. Dat is een medicijn dat helpt om ontstekingen in je lichaam te remmen. We gebruiken voor Methotrexaat meestal de afkorting MTX. MTX helpt bij verschillende aandoeningen zoals bijvoorbeeld jeugdreuma, uveitis (chronische oogontsteking), juveniele dermatomyositis (chronische ontstekings ziekte), sclerodermie (vorm van reuma die het bindweefsel aantast) en sommige vormen van vasculitis (ontsteking van de bloedvaten).
Hoe werkt MTX?
Het medicijn MTX is een ontstekingsremmer. Ontstekingen ontstaan in je lichaam door:
- beschadiging van weefsel
- prikkels van buiten, bijvoorbeeld een bacterie, een virus of UV-straling (dat zit in de straling van de zon)
- een auto-immuun reactie. Jouw lichaam herkent je eigen cellen en weefsels dan niet. Je afweercellen beginnen een ontstekingsreactie tegen je eigen weefsel. Je lichaam vecht dan eigenlijk tegen zichzelf.
MTX zorgt ervoor dat je minder last hebt van ontstekingen. Het remt je afweersysteem: je lichaam ‘vecht’ niet meer tegen zichzelf. Als je minder ontstekingen hebt in je gewrichten, spieren, oog of bloedvaten, krijg je hier ook geen of minder blijvende schade aan.
Hoe gebruik je MTX?
- De dokter vertelt je hoeveel MTX je moet nemen en wanneer. Meestal neem je MTX in als tablet of capsule. Soms moet je MTX ook als spuitje onder de huid (subcutane injectie) gebruiken.
- MTX hoef je in principe maar een keer per week te nemen. Kies een vaste dag waarop je dat doet. Je kunt alle pillen tegelijk nemen. Ook kun je ervoor kiezen om het te verdelen over de dag. Als je de MTX subcutaan moet spuiten kunnen je ouders dat leren en dan bij jou doen. Ook kan je huisarts of wijkverpleegkundige het doen.
- Als je MTX moet slikken is het het beste om de pillen in te nemen na het eten. Bijvoorbeeld met een glas water.
- Neem de pillen niet in met grapefruitsap.
- Het kan tot 12 weken duren voordat je merkt dat de MTX werkt.
Van MTX kun je bijwerkingen krijgen daarom:
- moet je ook foliumzuur nemen. Dat zijn ook kleine tabletjes die je ook 1 maal per week moet nemen. We raden meestal aan om deze ongeveer 24-48 uur na de MTX in te nemen. Bijvoorbeeld: neem je de MTX in op vrijdagavond, dan moet je de foliumzuur op zondagochtend nemen.
- wil de dokter regelmatig je bloed controleren. Hij weet dan welke invloed de MTX heeft en of je te weinig, voldoende, of te veel krijgt.
Wat mag je wel, wat mag je niet?
- Lees ook de bijsluiter die bij de medicijnen in de verpakking zit.
- Overleg met je dokter of huisarts als je:
- nog vragen hebt
- klachten hebt waarvan je denkt dat het komt doordat je MTX gebruikt
- koorts hebt of erg ziek bent
- geopereerd moet worden of een uitgebreide behandeling bij de tandarts krijgt (uitgebreid is meer dan het plaatsen of vervangen van een vulling)
- Je mag niet zwanger worden als je MTX gebruikt. Als je per ongeluk toch zwanger raakt, moet je dit aan je arts vertellen en onmiddellijk stoppen met de MTX.
- Als je MTX gebruikt is er geen bezwaar tegen de ‘griepprik’.
- Overleg voor andere vaccinaties altijd eerst vooraf met je dokter. Denk bijvoorbeeld aan: gele koorts, bof, mazelen, rode hond (BMR) of tuberculose.
- Let op: als je MTX gebruikt, kunnen combinaties met andere medicijnen gevaarlijk zijn. Je apotheek en huisarts dienen dus altijd op de hoogte te zijn van het feit dat je MTX gebruikt.
Speciaal voor het gebruik van MTX:
Door de MTX kun je misselijk worden. Het kan gebeuren dat je er extra tegenop ziet om het een volgende keer weer te nemen. Komt dat heel vaak voor en heb je problemen met het innemen van je medicijnen? Overleg dit dan met je dokter. Samen kunnen jullie naar een oplossing zoeken.